ZONULINA: O tym się nie mówi!
2023-12-08
Dziś o wspólnym mianowniku chorób autoimmunologicznych, prozapalnych, przyspieszonego tempa starzenia, nowotworów, zaburzeń metabolicznych, depresji i wielu innych przypadłości, o którym nigdy nie usłyszysz od swojego lekarza. "Każda choroba zaczyna się w (nieszczelnym) jelicie: rola przepuszczalności jelit zależnej od zonuliny w patogenezie niektórych przewlekłych chorób zapalnych" (źródło).
NADMIERNA HIGIENIZACJA
Poprawa higieny prowadząca do zmniejszonego narażenia na mikroorganizmy została uznana za jedną z możliwych przyczyn niedawnej „epidemii” przewlekłych chorób zapalnych (CID) w krajach uprzemysłowionych. Taka jest istota hipotezy higienicznej, która głosi, że rosnąca częstość występowania CID może przynajmniej częściowo wynikać ze stylu życia i zmian środowiskowych, które uczyniły nas zbyt „czystymi” dla naszego własnego dobra, powodując w ten sposób zmiany w naszej mikroflorze.
Oprócz uwarunkowań genetycznych i narażenia na czynniki środowiskowe, nieprawidłowy wzrost przepuszczalności jelit (na który może mieć wpływ skład mikroflory jelitowej), „nadmiernie wojowniczy” układ odpornościowy odpowiedzialny za równowagę tolerancji – odpowiedzi immunologicznej oraz skład mikrobiomu jelitowego i jego epigenetyczny wpływ na ekspresję genomu gospodarza zidentyfikowano jako trzy dodatkowe elementy powodujące CID.
W ciągu ostatniej dekady coraz większa liczba publikacji skupiała się na genetyce człowieka, mikrobiomie jelitowym i proteomice, sugerując, że utrata funkcji bariery śluzówkowej, szczególnie w przewodzie pokarmowym, może znacząco wpływać na handel antygenami, ostatecznie wpływając na ścisłą dwukierunkową interakcję między mikrobiom jelitowy i nasz układ odpornościowy. Ta interakcja ma duży wpływ na kształtowanie funkcji układu odpornościowego jelit gospodarza i ostatecznie zmienia predyspozycje genetyczne na wynik kliniczny. Obserwacja ta doprowadziła do ponownego rozważenia możliwych przyczyn epidemii CID, sugerując kluczową patogenną rolę przepuszczalności jelit. Badania przedkliniczne i kliniczne wykazały, że rodzina zonulin, grupa białek modulujących przepuszczalność jelit, jest powiązana z różnymi CID, w tym chorobami autoimmunologicznymi, infekcyjnymi, metabolicznymi i nowotworowymi. Dane te oferują nowe cele terapeutyczne dla różnych CID, w których szlak zonuliny odgrywa rolę w ich patogenezie.
INTUICJA NAJWYŻSZĄ FORMĄ INTELIGENCJI?
Dwa tysiące pięćset lat temu, kiedy Hipokrates stwierdził, że „wszystkie choroby zaczynają się w jelitach”, miał niesamowitą intuicję, która dopiero niedawno została w pełni doceniona dzięki nowemu wglądowi w patogenezę wielu przewlekłych chorób zapalnych (CID) dotykających ludzkość. Jeszcze 30 lat temu, kiedy projekt poznania genomu człowieka był jeszcze na etapie planowania, ogólna hipoteza była taka, że predyspozycje genetyczne i narażenie na czynnik środowiskowy są zarówno konieczne, jak i wystarczające do rozwoju CID, w tym chorób zakaźnych, alergicznych, neurozapalnych/neurodegeneracyjnych i autoimmunologicznych. i raka. Jednakże obserwacje epidemiologiczne wskazujące na znaczny wzrost liczby CID w ciągu ostatnich czterdziestu lat na półkuli zachodniej, zbiegający się z malejącym wskaźnikiem chorób zakaźnych, były sprzeczne z paradygmatem gen/środowisko 1, 2. Stworzyło to hipotezę higieny potwierdzającą pogląd, że staliśmy się zbyt czyści dla naszego własnego dobra i że ludzie prowadzący zachodni styl życia będą powoli umierać na CID, zamiast szybko zapadać na choroby zakaźne, jak to wciąż ma miejsce w krajach rozwijających się.
NIE TYLKO W CHOROBACH JELIT
Oprócz predyspozycji genetycznych i narażenia na czynniki środowiskowe, patogeneza różnych CID wydaje się obejmować wzajemnie wpływające zmiany w przepuszczalności jelit/handlu Ag, aktywację immunologiczną oraz zmiany w składzie/funkcji mikrobiomu jelitowego. Zonulina jest modulatorem funkcji bariery nabłonkowej i śródbłonkowej, a jej rola w zdrowiu i chorobie pozostaje przedmiotem aktywnych badań. Dysbioza jelitowa może powodować uwalnianie zonuliny, co prowadzi do przejścia zawartości światła przez barierę nabłonkową, powodując uwolnienie cytokin prozapalnych, które z kolei powodują zwiększoną przepuszczalność, tworząc błędne pętle prowadzące do masowego napływu dietetycznych i mikrobiologicznych Ags, wyzwalających aktywację T komórki. W zależności od składu genetycznego gospodarza, aktywowane limfocyty T mogą pozostać w przewodzie pokarmowym, powodując CID jelit (IBD, IBS, CD i EED) lub migrować do kilku różnych narządów, powodując ogólnoustrojowe CID."
ZESPÓŁ NIESZCZELNEGO JELITA
Jelito cienkie wyścielone jest warstwą ściśle połączonych ze sobą komórek nabłonka walcowatego, która spełnia w nim szereg istotnych funkcji. Pierwszą z nich jest ochrona organizmu przed potencjalnie niebezpiecznymi czynnikami np. wirusami, które dostają się wraz z pożywieniem do przewodu pokarmowego, przy jednoczesnym tolerowaniu mikrobioty, czyli ogromnej ilości dobroczynnych mikroorganizmów zasiedlających jelita.
Kolejną i najważniejszą funkcją komórek nabłonkowych jest wchłanianie strawionego pokarmu do krwi, który zapewnia organizmowi energię do pracy innych narządów i układów. Rozluźnienie połączeń między komórkami nabłonka walcowatego prowadzi do rozszczelnienia jelita i zwiększenia jego przepuszczalności. Oznacza to, że do krwioobiegu poza strawionym pokarmem, przedostają się chorobotwórcze bakterie i ich toksyny, toksyczne metabolity pochodzące z procesu trawienia i inne, różnego rodzaju niepożądane cząsteczki. Wymienione czynniki obecne w krwioobiegu, mogą odpowiadać za hamowanie lub nasilanie przemian metabolicznych, powstawanie toksycznych produktów przemian i rozwój stanów zapalnych, nawet w odległych od przewodu pokarmowego strukturach organizmu. Doniesienia literaturowe sugerują, że nieszczelne jelita mogą być odpowiedzialne m.in. za rozwój chorób autoimmunologicznych, takich jak cukrzyca typu 1, choroby zapalne jelit, toczeń układowy, stwardnienie rozsiane, reumatoidalne zapalenie stawów – RZS czy też celiakia.
OBJAWY
Nieszczelne jelita mogą być przyczyną całej gamy objawów ze strony wielu narządów i układów. W obrębie przewodu pokarmowego wystąpić mogą zarówno zaparcia, wzdęcia, jak i biegunki. Nieszczelne jelita mogą być przyczyną niedoborów żywieniowych i awitaminoz, zmęczenia, dezorientacji i bólów głowy, również tych migrenowych. Na skórze może wystąpić trądzik, egzema lub wysypka. Nieszczelne jelita „obwinia się” za bóle stawów, szczególnie w przebiegu RZS. Objawy zespołu nieszczelnego jelita mogą pokrywać się z różnymi innymi jednostkami chorobowymi, tym samym utrudniając poprawne rozpoznanie zaburzenia.
Pokaż więcej wpisów z
Grudzień 2023
